สิ่งที่จะบอกถึงความเป็นไทยนอกจากศิลปะและวัฒนธรรมรวมถึงประเพณีแล้ว อีกอย่างหนึ่งที่เป็นตัวแทนของความเป็นไทยได้อย่างดีคือ ดนตรีไทย ซึ่งเครื่องเล่นดนตรีไทยมีเสียงที่ไพเราะและแตกต่างกับเครื่องเล่นจากประเทศอื่นๆ เครื่องดนตรีแต่ละอย่างจะมีความไพเราะและนุ่มนวลเฉพาะตัวของมัน อย่างเช่น ระนาด ฆ้อง จะเข้ ซอต่างๆ เป็นต้น วันนี้เราจะมาพูดถึงดนตรีไทยให้ทุกคนได้รู้จักได้มากขึ้น เพราะปัจจุบันนั้นดนตรีไทยหาชมได้ยาก ไม่ได้เห็นทั่วไปเหมือนสมัยก่อน เครื่องดนตรีไทยนั้นเราสามรถแบ่งประเภทออกมาได้ทั้งหมด 4 ประเภทนั่นคือ ดีด สี ตี และเป่า แต่ละประเภทจะมีเสียงที่แตกต่างกัน แต่เมื่อไหร่ที่นำมาเข้าจังหวะด้วยกันจะเกิดทำนองเพลงที่ไพเราะ ซึ่งชาติไหนก็ไม่สามารถเทียบความไพเราะของเครื่องดนตรีไทยได้ เครื่องดีดเป็นเครื่องดนตรีจำพวก จะเข้ เครื่องสีเป็นเครื่องดนตรีจำพวก ซอ เครื่องตีเป็นเครื่องดนตรีจำพวก ระนาด ฆ้อง กลอง เครื่องเป่าเป็นเครื่องดนตรีจำพวก ขลุ่ย ปี่ เป็นต้น
อะไรคือ เอกลักษณ์ของดนตรีไทย?
เอกลักษณ์ของดนตรีไทยนั้นมีเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่ยากนักที่ชาติไหนจะลอกเลียนแบบ ซี่งเราจะสามารถพิจารณาได้ว่าอันไหนเป็นดนตรีไทย มีหลักการพิจารณาอยู่ 3 ประการ ดังนี้
- วัสดุที่สร้างเครื่องดนตรีไทย สมัยในอดีตเครื่องดนตรีไทยส่วนใหญ่จะใช้วัสดุที่มีอยู่ในธรรมชาติแล้วค่อยๆ มาปรับปรุงพัฒนาต่อไปเรื่อย ในสมัยก่อนไทยเราจะอุดมสมบูรณ์ไปด้วยต้นไผ่ ไม้ที่มีเนื้อค่อนข้างแข็ง และกระดูกสัตว์จากสัตว์ที่เราใช้เนื้อไปประกอบอาหาร ซึ่งองค์ประกอบทั้ง 3 นี้ส่วนใหญ่จะนำมาทำเป็น ซอด้วง แรกเริ่มกระบอกของซอด้วงจะถูกสร้างขึ้นมาจากไม้ไผ่ แล้วค่อยปรับเปลี่ยนเป็นไม้เนื้อแข็ง ต่อมาให้อีกยุคสมัยหนึ่งคนไทยมักใช้ช้างมาเป็นแรงงานในการทำงานหนักต่างๆ หากช้างตัวไหนล้มลงเขาก็จะเอางามาทำเป็นกระบอกซอ ซึ่งมีลักษณะที่สวยงามมาก ส่วนซออู้ และซอสามสาย มักจะนิยมใช้กะลามะพร้าวเป็นส่วนใหญ่ เพราะกะลามะพร้าวนั้นมีมากมายในแดนใต้ของประเทศไทย นอกจากซอแล้วเครื่องดนตรีอีกชิ้นที่ทำจากไม้ไผ่ก็คือ ระนาด เนื่องจากแท้จริงแล้วไม้ไผ่นั้นมีน้ำเสียงที่นุ่มนวลกว่าไม้เนื้อแข็ง โดยเฉพาะไผ่ตงที่มีกลาดเกลื่อนในจังหวัดตราดเรานี่เอง
- รูปร่างที่บ่งบอกถึงดนตรีไทย รูปร่างของสิ่งของต่างๆ ของไทยในอดีตมักจะสร้างขึ้นมาจากจิตใจ และสัญชาติญาณ เครื่องดนตรีไทยที่เราเห็นว่าสวยงามนั้นก็มาจากตัวตนของคนไทยที่มีจิตใจดี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่และอ่อนโยน ทำให้เครื่องดนตรีไทยส่วนใหญ่จะมีลักษณะโค้งมน และอ่อนช้อนจนหักมุมได้ 55 องศาพอดี และจะจบที่ปลายเรียวแหลม ซึ่งนอกจากเครื่องดนตรีแล้วเรามักจะเป็นลักษณะพวกนี้จากจั่วบ้านทรงไทย หรือช่อฟ้าใบระกาของปราสาทราชวัง
- เสียงของดนตรีไทย นั้นจะมีน้ำเสียงที่อ่อนน้อมไม่เกรี้ยวกราดหรือแข็งกร้าวเหมือนเสียงดนตรีของประเทศอื่นๆ ซึ่งเสียงของดนตรีไทยก็บ่งบอกถึงความเป็นไทยเช่นเดียวกับรูปร่างของเครื่องดนตรีนั่นเอง